Witaminy i minerały dla planujących ciążę – jakie suplementować?

Przygotowanie do ciąży to ważny okres dla przyszłej mamy. W tym okresie wzrasta zapotrzebowanie na składniki budulcowe, energetyczne oraz witaminy i mikroelementy. Brak równowagi między poszczególnymi składnikami może nie tylko zmniejszyć szanse na zajście w ciążę, ale też negatywnie wpłynąć na jej dalszy rozwój, Sprawdź, jakie witaminy dla planujących ciążę są szczególnie ważne.

Witaminy i minerały dla planujących ciążę – jakie są szczególnie ważne?

W świetle najnowszych Rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników najważniejsze witaminy dla panujących ciążę to kwas foliowy, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, żelazo, jod i witamina D3. Najważniejsze informacje o tych składnikach znajdziesz poniżej.

Kwas foliowy

Kwas foliowy jest ważny na etapie planowania ciąży. Między 22. a 28. dniem od zapłodnienia rozwija się mózg i rdzeń kręgowy oraz zamyka się cewa nerwowa. Uzupełniające spożycie kwasu foliowego zwiększa poziom folianów u matki.

Eksperci ginekologii i położnictwa zalecają suplementację kwasu foliowego nawet 3 miesiące przed zajściem w ciążę ¹. Uzupełniające spożycie kwasu foliowego zwiększa poziom folianów u matki. Niski poziom folianów u matki jest czynnikiem ryzyka rozwoju wad cewy nerwowej u rozwijającego się płodu. Korzystny efekt występuje w przypadku codziennego uzupełniającego spożycia ilości wynoszącej 400 μg kwasu foliowego przez co najmniej jeden miesiąc przed poczęciem i maksymalnie trzy miesiące po poczęciu aż do zakończenia procesu organogenezy.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe – DHA

DHA-wielonienasycony kwas tłuszczowy z rodziny omega-3 przyczynia się do utrzymania prawidłowego widzenia i funkcjonowania mózgu ². Dostarczenie organizmowi prawidłowych ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych podczas ciąży wpływa na jej prawidłowy przebieg. Zapotrzebowanie na DHA wzrasta w okresie ciąży szczególnie w III trymestrze i podczas karmienia piersią. PTGiP zaleca suplementację co najmniej 200 mg DHA u wszystkich kobiet w ciąży. DHA spożywany w czasie ciąży wspomaga prawidłowy rozwój mózgu i oczu u płodu i niemowląt karmionych piersią ³.. U kobiet spożywających małe ilości ryb w ciąży i okresie przedkoncepcyjnym można rozważyć stosowanie większych ilości DHA, natomiast w grupie kobiet obciążonej ryzykiem porodu przedwczesnego stosowanie DHA w ilości 1000 mg/dobę ⁴.

Żelazo

Żelazo w ciąży stanowi jeden z ważniejszych mikroelementów dostarczanych z dietą. Wchodzi w skład hemoglobiny, która odpowiada za transport i dostarczanie tlenu do wszystkich komórek organizmu. Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny oraz w prawidłowym transporcie tlenu w organizmie.

Żelazo odgrywa także rolę w procesie podziału komórek oraz pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zmieniło rekomendacje dotyczące suplementacji żelaza w ciąży – zaleca się ją jedynie w konkretnych przypadkach, gdyż jego nadmiar może mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży ⁴.

W przypadku niedostatecznej zawartości żelaza w diecie wskazana jest jego suplementacja. Wskazaniem do suplementacji w ciąży jest stężenie hemoglobiny poniżej 11 g/dl oraz obniżony poziom ferrytyny poniżej 60 mcg/l. Kobieta w trakcie ciąży okresowo wykonuje rutynowe badania morfologii oraz stężenia ferrytyny. Jeżeli stwierdzone zostaną odchylenia od optymalnych wartości, lekarz może podjąć decyzję o suplementacji żelaza ⁴.

Jod

Wzrost zapotrzebowania na jod obserwuje się w czasie ciąży, jak również podczas połogu i laktacji. Jod przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz w prawidłowej produkcji hormonów tarczycy i w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Rekomendowana przez PTGiP dobowa ilość jodu dla kobiet planujących ciążę wynosi 200 µg/d ⁵.

Witamina D

Jest bardzo ważna na etapie planowania ciąży. Witamina D bierze udział w procesie podziału komórek, pomaga w prawidłowym wchłanianiu i wykorzystywaniu wapnia i fosforu, pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia we krwi oraz w utrzymaniu zdrowych kości. Witamina D pomaga także w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. PTGiP zaleca suplementacje witaminy D u kobiet planujących ciążę w ilości 2000 IU/dobę ⁵.

Cholina

Odpowiednia podaż choliny jest ważna dla dziecka i kobiety w ciąży, ponieważ jest substratem dla wielu procesów metabolicznych w organizmie m.in.: przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu tłuszczów, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, jak również przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu homocysteiny. Prawidłowy poziom homocysteiny ma wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. W badaniu przeprowadzonym z udziałem polskich kobiet ciężarnych wykazano, że średnie spożycie choliny w tej populacji wynosi zaledwie 365 mg/d ⁶, dlatego warto rozważyć uzupełnienie tego składnika suplementacją.

Witamina B6

Witamina B6 przyczynia się do regulacji aktywności hormonalnej, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu homocysteiny. Ponadto witamina B6 pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek oraz w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Przyczynia się także do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego oraz prawidłowego metabolizmu białka i glikogenu.

Witamina B12

Witamina B12 jest substratem do syntezy DNA i RNA, mieliny i acetylocholiny, a także produkcji i dojrzewania erytrocytów, odgrywa rolę w procesie podziału komórek. Właściwa ilość tego składnika w organizmie przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu homocysteiny. Prawidłowy poziom homocysteiny ma wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. Przyczynia się również do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego.

Przygotowania do ciąży są niezwykle ważne. Należy pamiętać też o dobrze zbilansowanej diecie. Sięgając po suplementy, warto wybierać te wysokiej jakości i z czystym składem – bez zbędnych dodatków takich jak substancje wypełniające, przeciwzbrylające, barwniki i konserwanty.

---

1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Suplementacja folianów w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży i połogu. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, 2, 5, 210–214.↩
2. Jaclyn M, Coletta MD, Stacey J, [et al.]. Omega-3 Fatty Acids and Pregnancy. Rev Obstet Gynecol. 2010, 3, 163–171; Oświadczenie zdrowotne: Korzystne działanie występuje w przypadku spożywania 250 mg DHA dziennie.↩
3. Hider RC, Kong X. Iron – efect of overload and defficiency. Met Ions Live Sci. 2013, 13, 229-294; Oświadczenie zdrowotne: Korzystne działanie u kobiet w ciąży występuje w przypadku spożywania 200 mg DHA dziennie ponad zalecane dzienne spożycie 250 mg kwasów tłuszczowych omega-3 dla dorosłych.↩
4. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych. Wytyczne PTGiP 07/2020. https://www.ptgin.pl/rekomendacje-1.↩
5. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, Ginekol Pol., 2014.↩
6. Chmurzyńska A, Seremak-Mrozikiewicz A, Malinowska AM. i in., PEMT rs12325817 and PCYT1 A rs7639752 polymorphisms are associated with betaine but not choline concentrations in pregnant women. Nutr Res. 2018 ;56:61-70.↩