Suplementacja żelaza w ciąży – nowe zalecenia PTGiP

Żelazo to pierwiastek niezbędny do życia i prawidłowego funkcjonowania płodu. W wyniku różnych procesów i przemian zachodzących w organizmie matki zapotrzebowanie na żelazo w ciąży rośnie. Pokryć je powinna dieta oparta na mięsie i produktach mięsnych oraz warzywach, czyli produktach zawierających duże ilości żelaza. Niedostateczna podaż żelaza w diecie nie jest pożądana, dlatego w takim przypadku pomocna jest suplementacja. O konieczności wdrożenia suplementacji żelaza decyduje lekarz na podstawie aktualnych wyników badań krwi.

Dowiedz się, jakie są rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie suplementacji żelaza w ciąży. Poznaj źródła żelaza w diecie i sprawdź, jak powinna wyglądać suplementacja żelaza w ciąży.

Żelazo w ciąży – rola w organizmie

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny oraz w prawidłowym transporcie tlenu w organizmie. Żelazo odgrywa także rolę w procesie podziału komórek oraz pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

W okresie poza ciążą zróżnicowana i odpowiednio zbilansowana dieta powinna w zupełności pokryć dzienne zapotrzebowanie na żelazo. W ciąży dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek zwiększa się odpowiednio o ok. 1 mg w pierwszym i o ok. 7,5 mg w trzecim trymestrze na dobę ¹.

Prawidłowy poziom żelaza w organizmie pomaga w prawidłowym transporcie tlenu, co wspomaga wydolność podczas wysiłku. Żelazo przyczynia się również do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Gdy w organizmie matki podczas karmienia piersią będzie optymalna ilość żelaza, to w jej pokarmie również, a to może zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych problemów zdrowotnych u dziecka ¹².

Źródła żelaza w diecie

Żelazo znajdujące się w pokarmach występuje w dwóch postaciach: hemowej oraz niehemowej. Mięso i produkty mięsne, a także żółtka jaj dostarczają żelaza hemowego. Z kolei dobrymi źródłami żelaza niehemowego są warzywa, produkty zbożowe z pełnych ziaren oraz kakao. Wchłanianie żelaza uzależnione jest od wielu czynników, obniżać je może np. picie kawy czy czarnej herbaty ².

Suplementacja żelaza w ciąży – zalecenia PTGiP

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zmieniło rekomendacje dotyczące suplementacji żelaza w ciąży w lipcu 2020 r. – zaleca się ją jedynie w konkretnych przypadkach, gdyż nadmiar żelaza w ciąży może mieć niekorzystny wpływ na jej przebieg ¹.

W przypadku niedoboru żelaza w diecie w ciąży wskazana jest jego suplementacja. Wskazaniem do suplementacji w ciąży jest stężenie hemoglobiny poniżej 11 g/dl oraz obniżony poziom ferrytyny poniżej 60 mcg/l. Kobieta w trakcie ciąży ma wykonywane rutynowe badania morfologii, stężenia ferrytyny. PTGiP zaleca kontrolę morfologii i stężenia ferrytyny podczas pierwszej wizyty położniczej, a następnie morfologii w 15-20, 27-32, 33-37 i 38-39 t.c. (tj. zgodnie ze Standardem Postępowania w Ciąży Fizjologicznej – rozporządzeniem Ministra Zdrowia). Jeżeli stwierdzi się pewne odchylenia od optymalnych wartości, decyzję o suplementacji żelaza podejmuje lekarz. U kobiet zdrowych optymalna ilość żelaza to 30 mg na dobę ³.

---

1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych. Wytyczne PTGiP 07/2020. https://www.ptgin.pl/rekomendacje-1.↩
2. Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania preparatu PregnamedTM żelazo w ginekologii i położnictwie, 2006-2011.↩
3. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie profilaktyki niedoboru żelaza oraz niedokrwistości z niedoboru żelaza niską dawką żelaza hemowego u kobiet – stan wiedzy na 2013 rok, 2014.↩