Badania prenatalne – dlaczego są ważne i jak je wykonać?

Badania prenatalne są podstawą w profilaktyce prawidłowego przebiegu ciąży. Pozwalają na wczesne wykrycie różnych chorób i wad genetycznych. Dostarczają również informacji o tym, jak rozwija się dziecko. Dzięki temu przyszli rodzice mogą zadbać o zdrowie i bezpieczeństwo malucha już od samego początku.

Jak wyglądają badania prenatalne? Czego dzięki nim można się dowiedzieć? Dlaczego są takie ważne?

Badania prenatalne – czym są? Jakie są ich rodzaje?

Badania prenatalne służą do oceny rozwoju dziecka na poziomie płodowym. Wykonywane są już od I trymestru ciąży, dzięki czemu rodzice od samego początku mają wiedzę na temat rozwoju ich malucha. ¹

Postępy w pracach na udoskonalaniem metod diagnostycznych sprawiają, że na ten moment mają one dość dużą dokładność względem otrzymanych wyników. Pierwsze badania prenatalne przeprowadza się w na początku ciąży (zwykle do 10 tygodnia), z kolei tzw. badania połówkowe wykonuje się ok. 18 tygodnia. ²

Badania prenatalne dzieli się na [^3}:

• inwazyjne,
• nieinwazyjne.

Nieinwazyjne badania są zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników profilaktycznie dla wszystkich kobiet w ciąży ². Inwazyjne metody diagnozy przeprowadza się po dalszych zaleceniach, np. jeśli na etapie badań nieinwazyjnych lekarz ma pewne wątpliwości i chce pogłębić diagnozę ³.

Przyszłym mamom najczęściej wykonuje się profilaktyczne badania nieinwazyjne, do których należy ³:

• USG,
• test podwójny na bazie krwi matki.

Istnieje również możliwość, aby wykonać badania genetyczne w ciąży, pozwalające ocenić DNA płodu i potwierdzić lub wykluczyć ewentualne niepokojące zmiany ³.

Badania genetyczne w ciąży sprawiają, że przyszli rodzice mają pewność co do zdrowia i bezpieczeństwa rozwijającego się malucha. W razie potrzeby mogą odpowiednio wcześnie podjąć zalecane leczenie.

Badania prenatalne – dlaczego są tak ważne?

Badania prenatalne pozwalają na wczesne wykrycie zmian chorobowych mogących wskazywać na różne schorzenia i wady genetyczne. Umożliwia to szybkie wdrożenie leczenia. Warto wykonać je również dla samego faktu wykluczenia chorób genetycznych ¹, aby mieć pewność, że maluch rozwija się zdrowo i prawidłowo. Badania wykonuje się zwykle 3-4 razy w czasie trwania całej ciąży i według trymestrów wyróżnia się:

• badania prenatalne 1 trymestr,
• badania prenatalne 2 trymestr,
• badania prenatalne 3 trymestr.

Jak wygląda badanie prenatalne?

Do podstawowych badań prenatalnych zalicza się USG i badanie krwi. Badania zalecane są przez ginekologa prowadzącego, który następnie analizuje zarówno wyniki krwi, jak i badania obrazowego ³. Na pytanie “Jak wygląda badanie prenatalne?” odpowiadamy poniżej.

USG prenatalne

USG prenatalne to podstawowe badanie wykonywane w ciąży. Pozwala na obrazową ocenę rozwoju dziecka i ocenę kształtujących się struktur organizmu ². Dzięki badaniom USG lekarze mogą zminimalizować ryzyko niektórych chorób, o ile takie istnieje.

USG prenatalne wykonuje się ²:

• Przed 10 tygodniem ciąży – pierwsze badania prenatalne rozpoczyna się na tym etapie. Pozwalają na potwierdzenie ciąży i wstępną ocenę rozwoju zarodka.
• Między 11 a 13 tygodniem – w tym badaniu lekarz jest już w stanie określić pracę serca dziecka. Może również wstępnie ocenić rozwój anatomiczny.
• Pomiędzy 18 a 22 tygodniem – na tym etapie wykonuje się badania połówkowe – niemal najważniejsze ze wszystkich USG prenatalnych. Pozwala szczegółowo ocenić rozwój dziecka i kształtowanie się jego najważniejszych narządów oraz struktur anatomicznych. Na tym etapie lekarz może również potwierdzić lub wykluczyć ryzyko wad wrodzonych.
• Pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży – jest to już końcowe badanie USG.

W trakcie II i III trymestru podczas badania USG można poznać płeć dziecka ².

Podsumowując:

• Badania prenatalne 1 trymestr – obejmują okres przed 10. i w okolicy 13. tygodnia ciąży;
• Badania prenatalne 2 trymestr – wykonywane są między 14. a 27. tygodniem;
• Badania prenatalne 3 trymestr – przeprowadza się je między 28. a 40. tygodniem ciąży.

Badanie krwi

Dzięki badaniu morfologicznym lekarz może ocenić stężenie pewnych substancji, np. gonadotropiny kosmówkowej. Badanie krwi jest pomocne w ocenie prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju dziecka. Powinny być wykonywane zarówno na początku ciąży, jak i w jej dalszym przebiegu ¹.

Badania prenatalne pozwalają przyszłym rodzicom zadbać o bezpieczeństwo dziecka i mieć wgląd w jego prawidłowy rozwój. Dzięki nim rodzice mogą również poznać płeć dziecka i zobaczyć jego ruchy, co jeszcze bardziej wzmacnia więź z maluszkiem.

---

1. Badania prenatalne – Badania i zabiegi – Medycyna Praktyczna dla pacjentów (mp.pl), dostęp: 14.09.2021↩
2. Przesiewowa diagnostyka ultrasonograficzna w ciąży o przebiegu prawidłowym, Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, 2015↩
3. Ginekologia po Dyplomie – Badania prenatalne, dostęp: 14.09.2021↩